Beslissers én technici in de installatiesector zetten stappen vooruit in de energietransitie
Ooit, haast in een vorig leven, werkte Helene van der Vloed aan de verduurzaming van de zorgsector. Nu adviseert ze familiebedrijf Van der Vloed Technische Installaties om een integrale duurzame koers te varen. Andere branche, dezelfde waarden. “Het is een uitdaging om engineers, compleet weird van techniek, maar niet bezig met duurzaamheid, mee te nemen in de transitie.”
Dit is 1 van 11 verhalen uit het Greenchoice eBook "Hoe verduurzaamt Zakelijk Nederland?"
Om de klimaatopgave in de installatiesector en de rol van Helene van der Vloed hierin te begrijpen, is het goed om eerst een stap terug in de tijd te doen, zo’n 25 jaar, toen duurzaamheid nog weinig woorden had. Helene, onbesuisd, jong en ambitieus kreeg de kans een duurzaam én inclusief congrescentrum op te zetten op landgoed De Reehorst in Driebergen, een groen gebied van 30 hectare in het midden van het land.
Uitgaan van het gezonde van de mens
Het moest een centrum worden waar duurzame maaltijden werden geserveerd. En waar mensen werkten met ‘allerlei achtergronden’, zoals Van der Vloed het neutraal noemt. Want, in Antropia was iedereen welkom. Helene van der Vloed keek vooral naar het gezonde van de mens, handelde vanuit het ‘soluto genese principe’. Vandaaruit konden mensen werken aan herstel. En vandaaruit komt talent naar boven. Het congrescentrum is er nog steeds, en heeft in de Triodos Bank een duurzame buurman op het landgoed gekregen.
Impact maken met beslissers
Ze zette haar carrière in de zorgsector voort bij MVO Nederland, de landelijke stichting voor maatschappelijk verantwoord ondernemen. Daar bouwde ze aan een netwerk voor de verduurzaming van de zorgsector. “Een duurzame transitie in zo’n grote sector als de zorg bereik je alleen maar als je de beslissers erbij betrekt”, vertelt Van der Vloed. Bij deze beslissers probeerde ze bewustzijn te creëren over de ecologische impact van hun organisaties en de zorgsector in het algemeen. Ze zocht naar waar het lef zat in de sector, en waar het leiderschap en bracht innovators in de zorg bij elkaar. Op die manier ontstaan clusters van duurzame initiatieven. “Uiteindelijk wordt de onderstroom de bovenstroom.”
Parels in de schijnwerpers zetten
Verandering bereik je ook door goede voorbeelden uit de sector, de parels, in de schijnwerpers te zetten, weet Helene van der Vloed. Ze daagde de zorgsector uit om mee te denken of zorgkleding 100% circulair kon worden. Het doel; op een nationaal congres een modeshow organiseren waarin deze kleding werd getoond. Ziekenhuizen deden mee. Ontwerpers deden mee. En makers van bedrijfskleding. “En het lukte. Korrels werden draden, draden werden stof, en stof werd kleding.” Het leidde tevens tot duurzame inkoopregels. Het Radboud Ziekenhuis heeft deze kleding inmiddels aangeschaft. Andere ziekenhuizen volgen. “Voorbeelden spreken tot de verbeelding en werken aanstekelijk.”
Die waarden werken ook voor de installatiebranche
Met hetzelfde aanstekelijke enthousiasme én met dezelfde waarden, adviseert ze nu installatiebedrijf Van der Vloed uit Schiedam om duurzamer te worden. Het bedrijf zit al vier generaties in de familie, en is nu van haar broer. Helene van der Vloed begon met een dag in de week, het zijn er nu al drie geworden. “Want ja, het is zo leuk. Niet alleen om een duurzame strategie uit te zetten, maar vooral ook om met de mensen op de werkvloer te werken. En me dan af te vragen: wat is er nu nodig om medewerkers, die niet in die duurzaamheidshoek zitten, mee te nemen in de energietransitie?”
Dáár moet je medewerkers voor belonen
Net als in haar tijd bij Antropia gaat Helene van der Vloed bij het Schiedamse installatiebedrijf uit van het goede van de mens, om zo het maximale uit iemands talent te halen. “De medewerkers zijn zich nog niet bewust van het feit dat ze een bijdrage kunnen leveren aan het grote geheel. Terwijl dat ábsoluut zo is”, stelt ze. “Deze technici zijn in staat de levensduur van materialen, onderdelen, complete cv-ketels te maximaliseren en installaties optimaal te laten functioneren. Dáár moet je ze op belonen.”
Cyclus op gang brengen, oude ketels hebben waarde
Naast het maximaliseren van de levensduur door zorgvuldig onderhoud, is het belangrijk dat circulariteit in de installatiesector wordt gestimuleerd. Hierover moet het gesprek in de keten op gang komen. “Als installatiebedrijf zijn wij eindgebruiker. Wat we zouden moeten willen, is dat oude installaties teruggaan naar de leverancier die ze vervolgens demonteert.” Een stap verder is dat leveranciers installaties remontabel ontwikkelen, zodat ze uit elkaar te halen zijn en de grondstoffen weer teruggenomen kunnen worden en in de cirkel blijven. Op dit moment gebeurt het nog niet. Vreemd eigenlijk, vindt Van der Vloed: “Want er is Nederland bijna geen ketel meer direct leverbaar. Nee, oude ketels gaan op dit moment vooral nog naar de metaalverwerkers, en die staan allemaal in de Quote 500!”
De waan van de dag heerst in het mkb
Voor een transitie is tijd en ruimte nodig, merkt Helene van der Vloed. Dat is uitdagend. “Op de werkvloer merk je de hectiek. De waan van de dag heerst in zo’n mkb-bedrijf. Wij zijn met 15 man, allen technici en engineers. Die zijn heel praktisch: what you see is what you get. Kom ik aan met m’n langetermijnstrategieën”, lacht ze. Toch probeert ze de transitie aan te wakkeren, net als bij de beslissers in de zorg. Dat doet ze vooral door vragen te stellen: “Waar ben je mee bezig, waar loop je tegenaan, wat kun je morgen anders doen?”
Delen is vermenigvuldigen
Het oplossen van technische problemen is altijd de basis geweest voor een gezonde exploitatie van het Schiedamse bedrijf. “Daar krijgt eenieder energie van”, merkt Van der Vloed. De ambitie daarachter is om dat zo duurzaam mogelijk te doen. Dat betekent het verlengen van de levensduur van installaties, of het inzetten van nieuwe technieken; beide hebben positieve impact. De ervaringen die het installatiebedrijf opdoet in vernieuwing, worden actief gedeeld. “Want delen is vermenigvuldigen.” Dat was ook haar mantra in haar tijd bij MVO Nederland. Maar succesformules delen, verslechtert dat niet je concurrentiepositie? Helene van der Vloed vindt van niet, gezien de omvang van de klimaatopgave: “Er is op zo veel lagen kennisdeling nodig, dus wees transparant. Dan kunnen we samen op weg.”
De overheid lijkt haar eigen vijand te zijn
Zo af en toe raakt Van der Vloed ontmoedigd door het trage tempo waarin de energietransitie zich voltrekt. Ze richt haar pijlen op de overheid, die door de regeldruk haar eigen vijand lijkt te zijn. “Voor een groot verduurzamingsproject in Schiedam zijn subsidieaanvragen gedaan bij alle verstrekkers die je maar kunt bedenken. Verschillende malen werd gevraagd alle gegevens opnieuw aan te leveren, dan kwamen er weer andere mensen, aanvullende eisen, het hield niet op.” Het project in Schiedam is nu na drie jaar voorbereidingstijd op stoom en pas onlangs zijn de subsidies toegekend, maar wel tegen het prijsniveau van 2019. “We zijn nu drie jaar verder, de prijzen voor materialen gaan over de kop. Het kan haast niet meer uit. Terwijl dit nu een voorbeeldproject is van partijen die zo graag willen, die hun nek uitsteken.”
Verduurzaming van de installatiesector ?
Natuurlijk, een dergelijke weeffout verleidt de activist in Van der Vloed om verder te kijken dan de grenzen van het Schiedamse bedrijf. Een netwerk opbouwen voor de verduurzaming van de installatiesector misschien, zoals destijds voor de zorg? Voorlopig kan Van der Vloed zich nog bedwingen. “Eerst moet ons bedrijf nog stappen zetten.” En stel dat, dan blijft het belangrijk om verbonden te blijven aan het familiebedrijf. “Als je duurzame strategieën wilt uitzetten, helpt het enorm om te zien hoe de energietransitie in de praktijk werkt.”
Over Van der Vloed en Greenchoice
Van der Vloed Technische Installaties is als installatiebedrijf een van de noodzakelijke schakels in de energietransitie, net als duurzame energiebedrijven zoals Greenchoice. Er ligt voor de installatiesector een grote uitdaging in de verduurzaming en het aardgasvrij maken van de gebouwde omgeving.
Je las net 1 van 11 verhalen uit het Greenchoice eBook “Hoe verduurzaamt Zakelijk Nederland?”